“O de ‘don’ nunca me gustou; sempre lles pedín a alumnos, pais e nais ser Pepe, sen máis”

“Pepe, onde prefires a foto: aquí no patio, na aula...?”, pregunta Javier Lalín. A resposta fala por sí soa: “Como queiras ti, pero este patio é a miña vida”. José González Baamonde xubílase como mestre do CPR Plurilingüe María Inmaculada logo de 44 años de profesión. Mañá, venres, será o seu último día, logo de xornadas de avaliacións, burocracia e, sobre todo, máis despedidas, logo da que xa lle brindaron o 21 de xuño.

-Recuperado das emocións do último día de curso?

-O último día de curso levareino na memoria para sempre. Foi... máxico, espectacular, cheo de emocións encontradas. Sentinme recoñecido por compañeiros e alumnado. Moi emocionado.

-A comunidade educativa ao completo volcouse con vostede. Cómo viviu esa xornada?

-Como xa dixen, moi emocionado, moitos recordos acudiron á miña memoria, mesmo algúns compañeiros e amigos que xa non están... situacións comprometidas, outras alegres..., unha mestura de sensacións difíciles de narrar.

-Cómo foi, ou como está a ser, a despedida dun centro no que pasou 44 anos, creo que toda a súa vida profesional? Qué lle di a xente pola rúa?

-Os pais/nais e a xente en xeral pola rúa non deixan de felicitarme, darme os parabéns, preguntar, unha loucura... Pero é agradable que se interesen así e lles importes algo.

-Qué plans ten para o futuro?

-A verdade non teño moitos plans definidos. Primeiro descansar, desconectar. Despois farei unha viaxe coa miña muller; e a partires do vindeiro ano teño en mente algún voluntariado coa Cruz Vermella, xa se verá.

-Lembra o seu primeiro día como mestre do María Inmaculada? Por certo, tiña que ser vostede moi xoven...

-Lembro perfectamente o meu primeiro día e a miña primeira clase con 3º da antiga EXB. Tamén as clases de Educación física (Ximnasia daquela) con 3º de BUP e COU. Algúns dos alumnos eran case da miña idade. Eu era un “pipiolo” de 21 anos, apiques de cumprir 22.

-Qué cambiou daquel Pepe ao Pepe de hoxe? Porque, a todo isto, vostede sempre foi “Pepe”, xa nos tempos en que os mestres tiñan tratamento de ‘don’.

-En liñas xerais, sigo sendo o mesmo Pepe, pero obviamente fun evolucionando e ,si, madurando. O de ‘don’ nunca me gustou; por iso, sempre lles pedín os alumnos e pais e nais ser Pepe, sen máis. O Pepe de hoxe é moito máis reflexivo, comprometido, implicado... Pero supoño que é consecuencia lóxica da evolución , a experiencia...

-Cando vostede comezou había un respecto casi reverencial polos mestres. Hoxendía existe a percepción case contraria, quizais pola sobreprotección que as familias dan ás crianzas... Cal é a súa opinión?

-A miña percepción ao respecto é que as crianzas están sobreprotexidas, e iso reflíctese despois no colexio. Con todo, xeneralizar non é bo, pois hai de todo. Pasamos dun extremo ao outro sen termo medio.Parece que a palabra respecto ten connotacións negativas non só en educación, senón na sociedade actual. Estase perdendo o respecto polos maiores, o medio, ás diferenzas... Ás veces pregúntome se será que eu quedei anclado e non evolucionei o suficiente.

“Estase perdendo o respecto polos maiores, o medio, ás diferenzas. Parece que a palabra ten connotacións negativas, non só en educación, senón na sociedade actual”

-Ao longo de tantos anos, supoño que daría todo tipo de materias. Cales son as máis difíciles de impartir e cales as máis duras de asimilar?

-Para todo hai gustos e puntos de vista, a min gústanme moito as matemáticas e resúltame doado explicalas. Non considero ningunha materia difícil de impartir, pero as ciencias sociais son as máis complexas porque á maioría do alumnado non lle gustan. Concretamente a parte de historia a min resúltame máis complicada porque facela amena para estas idades non é doado. A miña experiencia coa xeografía e a historia como alumno foi bastante frustrante. Ata que nos anos 90 fixen o curso de especialidade en lingua galega e a parte de historia, impartiuna D. Ramón Villares e a de xeografía D. Augusto Pérez Alberti, e aí descubrín outro xeito de impartir historia e xeografía. Dicía que a miña percepción ata esa experiencia de formación era que os profes, en vez de impartir, “asasinamos” a historia. Pero para impartir ben a historia, hai que saber moita historia e ler moita historia. E así dende aquela procuro cada día “asasinar” un pouco menos a historia.

-Con qué grupos é máis doado traballar: cos máis pequenos ou cos maiores? Algunha preferencia en canto a idades pola súa parte?

-Se partimos da premisa de que ao final, os mestres transmitimos coñecementos (así nolo impón o programa), cos maiores é máis doado. Pero coñezo moitos compañeiros que prefiren os máis pequenos. Para gustos. Eu os derradeiros anos estiven con 5º e 6º de primaria e sentinme ben.

"Nun curso con Ramón Villares e Augusto Pérez Alberti descubrín outro xeito de impartir historia e xeografía. Ata esa experiencia dicía que os profes, en vez de impartir, “asasinamos” a historia"

-E qué cambiou en todo este tempo no xeito de impartir clase? Cómo foi evolucionando a tarefa docente ata a chegada das novas tecnoloxías?

-Eu xa pasei unas cantas leis de educación. Resumindo e esaxerando: “Imos cambialo todo para que todo siga igual”. Porén, algo si cambiou. Agora dáselle máis importancia ao “que sabes facer co que sabes?” que ao saber cousas en si mesmo. A chegada das TIC a educación foi paulatina e en moitos casos dependía da vontade dos mestres de coller o tren e meterse nel ou deixarse ir.

-Por certo, qué opinión lle merece o uso das novas tecnoloxías no ensino?

-Teño unha opinión totalmente positiva e a favor do uso (non abuso) das TIC no ensino, nas aulas. Para iso fai falta vontade e formación. As TIC abren as portas e fiestras a un mundo inmenso de recursos, motivación, facilidades para acceder... E é necesario que a escola aborde ese espazo, porque na vida real o alumnado vaise ver inmerso nesa “voráxine”, e debemos formalo para que, lonxe de perderse, saiba sacarlle proveito. Aproveito para dicir que meter as TIC e as tablets e ordenadores nas aulas non significa erradicar cadernos, libros... Con todo, polo que se le por aí a polémica está servida.

-Cre que, en xeral, os xóvenes de hoxe están máis preparados ca os de anteriores xeracións?

-Xeneralizar non é o xusto, pero, en liñas xerais, coido que si. Posiblemente saiban menos teoría dalgunhas materias, pero están en xeral máis preparados, con matices importantes. As TIC, o inglés, que mellorou o seu nivel significativamente, o acceso xeralizado aos medios de comunicación de masas...Todo iso fai que , en xeral, as xeracións actuais estén máis preparadas. Non podemos obviar que a sociedade evoluciona, e as nosas crianzas son parte desa sociedade; é máis, son reflexo desa sociedade.

“É necesario que a escola aborde as novas tecnoloxías, porque na vida real o alumnado vaise ver inmerso nesa voráxine, e debemos formalo para que saiba sacarlle proveito”

-O María Inmaculada foi máis da metade da súa vida. Qué cre que lle aportou vostede ao colexio? E o colexio a vostede?

-Digamos que fomos, somos, un matrimonio ben “avenido”. Ao colexio aporteille todo o que tiña: o meu traballo, a miña implicación constante, algunha parte dos meus ideais, a miña experiencia educativa e tamén de vida. Non só fun mestre, tamén fun e aínda son durante tres décadas delegado sindical, fun durante unha década secretario do Padroado da Fundación María Seoane Colmeiro, en representación do persoal do colexio. A min aportoume un medio de vida, un montón de amigos/as, una chea de experiencias enriquecedoras, toda unha amalgama de relación sociais(pais-nais, compañeiros/as, tamén doutros colexios, alumnos/as, exalumnos/as...) que doutro xeito non terían sido.

-Lembra especialmente algunha promoción ou algún grupo de alumnos? E algún alumno que lle deixara unha pegada especial?

-Con especial agarimo a miña primeira promoción do ano 1980. Despois hai promocións que, por distintas causas, deixan máis pegada. De alumnos/as, moitas anécdotas pero non vou nomear a ningún porque serían moitos.

“Ao colexio aporteille todo o que tiña. Digamos que fomos, somos, un matrimonio ben avido”

-Deulle clase a tres xeracións distintas, así que terá casos nos que pais e fillos pasaran polas súas aulas…

-Hai moitos casos de pais e fillos, de Silleda e de fóra tamén.

-Supoño que tería alumnos que terminaron sendo mestres, incluso compañeiros de claustro…

-Agora mesmo, hai tres compañeiros que foron alumnos meus na EXB, e algún outro que fixo aquí o BUP pero non alumnos meus directamente. Os que foron alumnos meus tamén o foron os seus fillos que xa acabaron case todos e xa son universitarios.

-Qué consello lle daría a un/ha alumno/a seu que queira dedicarse ao ensino?

-Para dedicarse ao ensino, ten que gustarche. Se lles gusta, adiante. Fan moita falta mestres comprometidos e con ganas de facer cousas.

-Algo que engadir? Algún comentario, agradecemento…?

-Agradecer a toda a comunidade educativa o seu apoio e cariño, pero sobre todo aos compañeiros polo seu apoio incondicional. Por último, quixera reivindicar o papel decisivo do colexio Mª Inmaculada no devir do ensino e na educación en Silleda.

Suscríbete para seguir leyendo